On-the-run TIPS

Tôi đã có lần đề cập đến sự khác biệt giữa on-the-run và off-the-run bonds. Đặc biệt với TIPS, Treasury Inflation Protected Securities, thì sự khác biệt này cự kỳ quan trọng và là giải thích thuyết phục cho anomaly tôi đã nhắc đến ở đây. Greg Mankiw mới có một bài giải thích rất cặn kẽ sự khác biệt này.

Trước hết cần hiểu rõ nguyên tắc của TIPS. Khi US Treasury phát hành loại bond này, face value của nó sẽ được indexed theo lạm phát hàng năm. Nghĩa là nếu một TIPS có face value lúc phát hành là $100 va sau một năm nếu lạm phát tăng lên 5% thì face value sẽ trở thành $105. Coupon trả cho TIPS sẽ được tính trên indexed value, nghĩa là bond yield của TIPS luôn được loại trừ yếu tố lạm phát. Nói cách khác bond yield của TIPS là real yield (sau khi đã adjust cho yêu tố liquidity).

Một đặc điểm quan trọng nữa của TIPS là face value không bao giờ được adjust xuống thấp hơn giá trị lúc phát hành. Nghĩa là nếu lúc phát hành face value là $100, sang năm sau thay vì lạm phát nền kinh tế rơi vào giảm phát -3% thì face value không bị index xuống còn $97 mà vẫn giữ nguyên $100. Tuy nhiên nếu TIPS đã được phát hành vài năm rồi và indexed value hiện tại cao hơn face value lúc phát hành, ví dụ là $120, thì sẽ được giảm xuống nếu giảm phát xảy ra. Trong ví dụ giảm phát -3% mà indexed value hiện tại đang là $120 thì face value sẽ được giảm xuống $116.4.

Đây là điểm mấu chốt để giải thích cho sự khác biệt giữa on-the-run và off-the-run TIPS. Giả sử 10y on-the-run vừa được phát hành năm ngoái và năm nay xảy ra thiểu phát -3%, trong trường hợp này face value vẫn là $100. Trong khi đó 10y off-the-run (ví dụ nguyên thủy là 15y TIPS được phát hành 5 năm trước đó) đã tích lũy lạm phát của các năm trước đó nên face value sẽ bị indexed xuống -3% x current face value. Do đó on-the-run sẽ có giá hơn off-the-run, nghĩa là yield thấp hơn. Trước đây khi công bố yield curve cho TIPS, Treasury lấy yield trung bình của các TIPS có cùng maturity trên thị trường, cả on-the-run lẫn off-the-run. Tuy nhiên vừa rồi Treasury đổi lại cách tính chỉ dùng on-the-run thôi nên yield trung bình giảm xuống đáng kể. Hiện tại 5y on-the-run TIPS có yield thấp hơn khoản 2% so với 5y off-the-run.