Russia

Trong khi hầu hết các nước, trong đó có cả VN, thi nhau cắt lãi suất thì hôm qua Nga đã tăng lãi suất từ 11% lên 12% để bảo vệ đồng rúp. Thật ra mấy tuần trước cả Hungary và Iceland cũng phải tăng lãi suất khi đồng tiền của mình mất giá mạnh. Thoạt nhìn đây có thể là một nghịch lý trong hoàn cảnh kinh tế suy thóa khắp nơi, tuy nhiên đây có thể là biện pháp phòng ngừa để tránh đồng nội tệ bị speculation attack như tôi đã có dịp thảo luận ở đây. Có điều, khác với VN cách đây 6 tháng, cái giá Nga phải trả khi nâng lãi suất vào thời điểm này đắt hơn nhiều. 

Thứ nhất, thị trường chứng khoán của Nga đã và đang sụt giảm nghiêm trọng, cú tăng lãi suất này làm chỉ số chứng khoán Nga Micex mất thêm 13% ngày hôm qua và buộc stock exchange phải đóng cửa ngày hôm nay. Tính từ đỉnh hồi tháng 5/2008 đến giờ Micex đã mất hơn 70%. Cổ phiếu mất giá sẽ tiếp tục thúc đẩy làn sóng rút vốn của các nhà đầu tư nước ngoài, gây thêm sức ép cho đồng rúp. Ngoài ra, khi market capitalization giảm, các công ty Nga sẽ càng khó khăn hơn khi vay huy huy động vốn cả trong lẫn ngoài nước.

Thứ hai, lãi suất cao sẽ làm giảm domestic demand khi mà foreign demand đang sụt giảm nghiêm trọng. Cộng với sự tụt giá không phanh của dầu mỏ và các nguyên liệu thô khác mà Nga xuất khẩu rât nhiều, dự báo tăng trưởng của Nga sẽ bị downgrade. Điều này có thể có một hệ quả tức khắc là sovereign rating của Nga sẽ bị đánh tụt trong tương lai gần. Nếu vậy việc nâng lãi suất lên sẽ không có ý nghĩa gì để giữ lại vốn nước ngoài nữa.

Với độ lớn và tầm quan trọng của một nền kinh tế như Nga, đáng lẽ ra Nga phải được Fed cung cấp swap line như đã làm với các nước châu Âu hoặc chí ít là như Korea hay Singapore. Đáng tiếc là trong mắt các nước phương Tây, Nga vẫn là một đối thủ, dù không căng thẳng như thời chiến tranh lạnh nhưng vẫn chưa được xếp vào hàng bạn bè cần được trợ giúp. Về lâu dài, Nga cần phải thay đổi cách nhìn này của thế giới đối với mình, cơ hội có thể bắt đầu trong cuộc họp G20 cuối tuần này ở Washington. Hi vọng thủ tướng Putin sẽ ở nhà để cho "cấp dưới" Medvedev đi họp.