Investment bank

Một trong những hệ quả quan trọng của Great Depression 29-33 là sự ra đời của Glass-Steagall Act bắt buộc tách investment bank khỏi commercial bank. Điều này có lẽ xuất phát từ quan điểm là đem tiền đầu tư hay đầu cơ trong thị trường tài chính không khác gì chơi bạc, do vậy các ngân hàng không được phép đem tiền gửi của người dân "nướng" vào các canh bạc này.

Tuy nhiên đến năm 1999 Glass-Steagall Act coi như chấm dứt khi Phil Gramm, thượng nghị sỹ Cộng hòa và từng là economic adviser cho McCain, đã vận động QH Mỹ thông qua một dự luật giải phóng các commercial bank khỏi giới hạn này. Một câu hỏi đặt ra là nếu investment banking hấp dẫn đến mức các commercial banks phải lobby để loại bỏ Glass-Steagall thì tại sao ngày 22/09 vừa rồi hai đại gia cuốc cùng trong giới investment bank là Goldman Sachs và Morgan Stanley phải từ bỏ cái status investment bank của mình để trở thành những commercial bank bình thường?

Một trong những lời giải thích rất phổ biến trong thời gian qua là khi trở thành commercial bank, GS và MS sẽ được vay tiền từ discount window của Fed, do đó sẽ tránh được liquidity crisis. Điều này có vẻ không phải là lý do chính vì các investment bank đã được vay tiền từ Fed theo PDCF từ tháng 3/2008 sau khi Bear Stearns sụp đổ. Thậm chí PDCF đã active hơn discount window trong mấy tháng gần đây. GS và MS không việc gì phải vay tiền từ discount window vì họ có thể vay từ PDCF và thậm chí cả TSLF.

Lý do thứ hai là khi trở thành commercial bank, GS và MS sẽ được phép huy động vốn từ dân chúng (retail deposit) chứ không chỉ cón nguồn vốn từ thị trường wholesale nữa. Điều này có thể rất quan trọng vì thị trường wholesale đã đóng băng trong mấy tháng qua. Tuy nhiên lập luận này cũng có điểm bất hợp lý là để huy động được deposit, cả GS và MS phải thiết lập hệ thống chi nhánh của mình hoặc phải mua lại các commercial bank với hệ thống chi nhánh có sẵn. Điều này không thể làm ngày một ngày hai mà rất mất thời gian.

Vậy việc GS và MS trở thành commercial bank đem lại lợi ích gì cho họ hay chỉ đơn thuần là rũ bỏ cái mác investment bank ở thời điểm Lehman Brothers vừa phá sản? Hiện tại chưa ai đưa ra được câu trả lời nào thuyết phục và không biết "bí mật" này có được khám phá trong tương lai hay không. Chỉ một điều đã rõ ràng là dù Phil Gramm từ chức khỏi McCain campaign, cuối cùng McCain vẫn thất bại.