Oil price

Tôi đã complain về việc các nhà kinh tế không đưa được gold price vào các lý thuyết/mô hình của mình. Oil price có khá hơn, ít nhất tôi biết một nhà kinh tế đã cố gắng nghiên cứu vấn đề này. Tuy nhiên theo tôi, hiểu biết của các nhà kinh tế về oil price và business cycle chưa đủ, hi vọng sẽ có nhiều công trình nghiên cứu kỹ hơn về lĩnh vực này.

Hôm nay tình cờ đọc được bài báo này về oil price và recession có một chi tiết rất thú vị. Theo Steven Kopits, cứ mỗi khi nền kinh tế Mỹ phải chi hơn 4% GDP cho xăng dầu thì chắc chắn sẽ xảy ra recession, ít nhất từ năm 1972 trở lại đây. Với mức độ tiêu thụ hiện nay, nếu giá dầu thô vượt $80/thùng thì cái ngưỡng 4% GDP đó sẽ bị phá (hiện tại giá dầu đang là $72/thùng).

Số liệu từ nguồn này cho biết toàn bộ lượng dầu thô thế giới tiêu thụ một ngày năm 2007 là 85.09 triệu thùng (trong đó Mỹ khoảng 20 triệu, EU khoảng 14 triệu, TQ khoảng 7.5 triệu, Japan khoảng 5 triệu). Như vậy trong một năm tổng số dầu tiêu thụ trên toàn thế giới vào khoảng 31 tỷ thùng. Nếu giá dầu lên đến $73/thùng (ngưỡng 4% GDP của Mỹ năm 2007) thì tổng số tiền chi cho xăng dầu trên toàn thế giới sẽ khoảng 4.1% GDP toàn cầu (GDP thế giới năm 2007 khoảng $55 trillion). Do đó có vẻ 4% GDP chi tiêu cho xăng dầu là ngưỡng "suy thoái vì dầu tăng giá" khá phổ biến chứ không chỉ đặc thù cho Mỹ.

Cũng từ nguồn số liệu trên, VN tiêu thụ 271,100 thùng/ngày năm 2007, nghĩa là gần 99 triệu thùng/năm. GDP của VN năm 2007 khoảng 71 tỷ USD (số liệu IMF), Như vậy nếu giá dầu lên đến $73/thùng thì VN sẽ tiêu tốn hơn 10% GDP cho xăng dầu trong năm 2007, vượt xa ngưỡng 4% của thế giới. Tuy nhiên cần lưu ý là VN xuất dầu thô nên phần thu từ giá dầu tăng sẽ bù đắp phần nào cho chi tiêu xăng dầu (cho nên giá xăng của VN rẻ hơn nhiều nước khác), do vậy ngưỡng "suy thoái vì dầu tăng giá" của VN chắc cao hơn 4%, nhưng có lẽ 10% thì quá cao.

Cũng từ số liệu về tiêu thụ xăng dầu và GDP năm 2007, có thể tính được GDP/thùng dầu tiêu thụ trong năm này của thế giới là $1765, của Mỹ là $1828, của EU là $3218, Nhật là $2407, TQ là $1,229. Còn con số tương đương của VN là $718, thấp hơn cả của Philippines ($1160) và Thailand ($726). Như vậy có thể nói mức độ energy efficiency của VN rất thấp, chưa bằng 50% trung bình thế giới. Do đó khi giá dầu thế giới tăng lên thì VN sẽ bị ảnh hưởng nhiều hơn đa số các nước khác.

Update (03/10): Số liệu của Viện Nghiên cứu dầu khí cho biết 1 người VN dùng trung bình 0.95 thùng dầu/năm, nghĩa là tổng cộng VN dùng 0.95 x 85 triệu = 80.75 triệu thùng/năm.

Update (11/11): James Hamilton có một mô hình dự báo GDP rất thú vị: chỉ cần dùng AR và oil price, Hamilton cho biết đã dự báo GDP chính xác đến 99.5% cho Q3 2008. Thậm chí sau khi Lehman phá sản và khủng hoảng nổ ra, mô hình của Hamilton cũng dự báo khá chính xác diễn tiến của cuộc suy thoái. Một điểm đặc biệt là Hamilton cho rằng ngưỡng suy thoái vì giá dầu cao là 6% energy expenditure trong personal consumption. Nếu lấy tỷ lệ private consumption của Mỹ vào khoảng 70% nhân với 6% sẽ ra 4.2%, khá gần với số mà Kopits đưa ra bên trên.