Rationality

Bài viết của Mankiw về Pigovian tax còn có một điểm rất thú vị. Nhắc lại trong kinh tế học nói chung và kinh tế vi mô (micro) nói riêng dựa trên một tiên đề (axiom) rất quan trọng về rationality. Nghĩa là con người luôn luôn rational (dịch là gì nhỉ?) khi ra quyết định của mình. Mặc dù một người có thể sai lầm nhưng tổng thể số đông các sai lầm này sẽ triệt tiêu nhau nên outcome của một số đông sẽ là rational. Đây cũng là ý tưởng của efficient market hypothesis trong finance.

Tuy nhiên, Mankiw trích dẫn một quyển sách của Bryan Caplan (The Myth of the Rational Voter), cho rằng người dân thường có systematically mistakes. Nghĩa là một số outcome của số đông không đúng và không optimal trong một xã hội dân chủ. Tuy nhiên Mankiw đã viết nhẹ đi là "economists are right and the general public is just ill informed".

Update (07/06): Jeremy Grantham cho rằng chính efficient market hypothesis là một trong những nguyên gián tiếp nhân gây ra khủng hoảng. Lý do là một phần rất lớn lý thuyết về modern finance được xây dựng trên EMH, trong đó có risk management, asset allocation là những lý do trực tiếp tạo ra bubble. Quan trọng hơn chính niền tin vào EMH đã làm những regulators như Greenspan chủ quan và ủng hộ deregulation thái quá.

Update (10/06): Justin Fox vừa xuất bản một quyển sách mới attack EMH, đặc biệt là Eugene Fama, cha đẻ của khái niệm này.

Update (10/06): Brad Delong có một ví dụ rất hay giải thích sự khác biệt giữa EMH và rational expectation hypothesis.