Social norm

Hôm qua Free Exchange có link đến một bài nghiên cứu rất thú vị của Ray Fisman và Edward Miguel về sự liên hệ giữa social norm (không biết dịch ra tiếng Việt là gì?) và corruption. Hai nhà nghiên cứu này tìm ra một natural experiment rất hay về vấn đề này. Số là ở trụ sở của Liên Hiệp quốc ở NYC có 146 đoàn ngoại giao của các nước thành viên của tổ chức này. Theo nguyên tắc diplomatic immunity thì những quan chức ngoại giao này không phải nộp phạt nếu bị parking ticket vì đậu xe không đúng chỗ qui định trong thành phố NY. Do đó hai tác giả này thu thập số liệu các parking ticket phạt nhân viên các đoàn ngoại giao trong giai đoạn 1997-2005 và tính số ticket không nộp phạt chia cho số nhân viên của các đoàn ngoại giao. Con số này cho thấy trong cùng một điều kiện sống và cùng một điều kiện enforcement, social norm của các dân tộc khác nhau sẽ phản ánh thế nào đến mức độ tự giác tuân thủ pháp luật của các nhân viên ngoại giao.

Tiếp theo đó, nếu so sánh chỉ số này (số parking ticket phạt bị lờ đi trên đầu người của mỗi đoàn ngoại giao) với chỉ số corruption do Daniel Kaufmann et al. xây dựng từ các kết quả survey phổ biến như Freedom House, Gallup, EIU... (VN xếp hạng 13 năm 2004 về chỉ tiêu control of corruption, tất nhiên từ dưới lên). Kết quả là số ticket không nộp phạt có correlation rất cao với chỉ số corruption nói trên. Bên cạnh đó, hai tác giả này cũng khám phá ra rằng ngoài chỉ số corruption ở các nước, chỉ số unpaid ticket này cũng có high correlation với thái độ ghét/chống Mỹ của các nước (theo Pew Global Attitudes Project). Tuy nhiên nó không bị (insignificant) tác động bởi mức độ giầu nghèo (income per capita).

VN xếp hạng 63 trong số 146 nước, tính từ dưới lên. Như vậy cũng không quá tệ nếu tính đến hạng 13 về corruption theo Kaufmann, nhưng cũng có thể thái độ ghét/chống Mỹ ở VN không cao như nhiều nước khác (không có số liệu survey cho VN).