Demand for wars

Free Exchange có một bài thảo luận về demand for war, trích dẫn Kevin Drum cho rằng demand for war cũng giống như các đường demand khác, nghĩa là dốc xuống (downward sloping). Do đó nếu costs of war rẻ hơn thì sẽ có nhiều war hơn. Bỏ qua những thảo luận về demand for war trong bài viết này, có thể thấy rằng mặc dù economics/economists bị chỉ trích rất nhiều trong thời gian gần đây vì không dự báo được cuộc khủng hoảng, economic way of thinking đã "lây lan" rộng như thế nào trong các ngành xã hội.

Quay lại vấn đề downward sloping demand for war, có lẽ vì Kevin Drum không phải là một nhà kinh tế nên không biết để có một đường demand như vậy trước hết cần phải giải một bài toán utility maximization của từng individual rồi aggregate lên thành market demand. Ở đây có 2 vấn đề, thứ nhất là dạng hàm utility của các cá nhân, thứ hai là cách thức aggregation. Vấn đề thứ nhất, với đa số người dân war không đem lại positive utility do đó hàm utility sẽ decreasing in war, do đó lời giải cho individual demand for war sẽ có corner solution, nghĩa là demand for war bằng không với bất kỳ giá nào. Tất nhiên với một số ít người (nhà sản xuất, buôn bán vũ khí, một số chính trị gia) thì hàm utility có thể khác và họ sẽ có positive demand for war. Tuy nhiên đây là khó khăn cho vấn đề thứ hai khi phải aggregate các individual demands for war thành social demand. Chắc chắn các điều kiện để có thể đơn giản cộng individual demand lại sẽ không đáp ứng nên không thể chắc chắn social demand sẽ downward sloping.

Tuy nhiên war có thể là compliment của một số "hàng hóa" khác mà đa số các individual có positive demand, ví dụ độc lập tự do của một dân tộc hay toàn vẹn lãnh thổ của một quốc gia. Trong những trường hợp như vậy, mặc dù war đem lại negative utility nhưng vẫn có thể có positive individual demand vì lời giải của bài toán utility maximization cho thấy cần phải có war để có độc lập tự do hay toàn vẹn lãnh thổ. Lúc này aggregation có lẽ sẽ dễ dàng hơn nhưng vẫn chưa chắc social demand for war sẽ là downward sloping như Kevin Drum lý luận. Với VN, một dân tộc gần như chỉ going to war để bảo vệ độc lập, câu nói "Dù phải đốt cháy cả dãy Trường sơn cũng phải kiên quyết giành cho được độc lập tự do cho Tổ quốc" của Chủ tịch Hồ Chí Minh cho thấy demand for war vào thời điểm đó là ... inelastic!

Thế còn supply for war thì sao?