Insurable interest

Đã có nhiều người, gần đây nhất là Willem Buiter, đề nghị phải quản lý chặt lại thị trường CDS, ít nhất là chỉ cho phép nhà đầu tư mua CDS khi anh ta có insurable interest. Nghĩa là nếu bạn muốn mua CDS bảo hiểm cho credit risk của một loại bond do Citibank phát hành thì buộc bạn phải sở hữu số bond có face value đúng bằng notional amount của số CDS mà bạn định mua. Điều này hệt nhu nếu bạn muốn mua bảo hiểm nhà hoặc xe hơi thì bạn phải sở hữu căn nhà và cái xe được bảo hiểm đó. Có một số vấn đề liên quan đến đề suất này.

Thứ nhất nhiều người mua CDS, ví dụ cho Citi bonds, để bảo hiểm rủi ro cho một loại bonds khác mà trên thị trường không có CDS hoặc CDS cho loại bond này không liquid. Như vậy định nghĩa insurable interest sẽ rất phức tạp nếu regulator muốn cho những investor loại này mua CDS. Thứ hai, giả sử tôi sở hữu Citi bonds và mua CDS để bảo hiểm cho số bond này. Nếu tôi bán bond đi thì liệu tôi có buộc phải bán CDS của tôi hay không, hay tệ hơn số CDS đó có mất giá trị hay không? Nếu không thì người mua Citi bond của tôi có thể mua tiếp CDS và như vậy thì đằng nào số notinonal amount của CDS cũng sẽ lớn hơn tổng số bond lưu hành. Tương tự như vậy, nếu một ngân hàng nhận Citi bond của một khách hàng nào đó làm collateral, liệu ngân hàng này có được quyền mua CDS để bảo hiểm cho face value của số bond đó hay không?

Một vấn đề nữa rất quan trọng là liquidity của thị trường CDS. Nếu số lượng CDS bị hạn chế vì chỉ những ai có insurable interest mới được mua thì thị trường này sẽ rất illiquid, sẽ mất ý nghĩa là một risk indicator cho các công ty phát hành bond. Lúc đó việc phát hành bond sẽ rất giống hình thức phát hành bond có bảo lãnh của vài chục năm trước, vừa làm bond yield tăng vừa gây khó khăn cho các công ty nhỏ muốn phát hành bond. Liquidity giảm, kéo theo giá thị trường không phản ánh đúng tình trạng risky của underlying bonds, sẽ làm những người sở hữu bond không mark-to-market chính xác được số tài sản của mình, do vậy có thể làm tăng thêm uncertainty trên thị trường.

Tóm lại, để thị trường CDS phát triển tự do như vừa rồi sẽ gây ra systemic risk. Tuy nhiên quản lý thế nào là một vấn đề khá đau đầu. Hay thôi, tạm thời cứ bắt chước VN không quản được thì cấm. Ít nhất cũng có George Soros ủng hộ phương án cấm CDS này.