Stagflation

Chủ tịch Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia Lê Đức Thúy cho rằng tăng lãi suất có thể dẫn đến lạm phát tăng cao, ngạc nhiên chưa? Lập luận của ông Thúy là lãi suất cao sẽ làm aggregate supply giảm, do vậy làm mặt bằng giá tăng lên. Nói cách khác ông Thúy cảnh báo khả năng xảy ra stagflation: kinh tế suy thoái trong khi lạm phát vẫn tăng cao. Liệu stagflation có thể như ông Thúy cảnh báo hay không?

Kinh tế chậm lại, thậm chí suy thoái, khi lãi suất tăng cao là điều không phải bàn cãi. Nhưng lạm phát tăng còn tùy thuộc vào aggregate demand nữa (bạn còn nhớ hai cái que cắt nhau hình chữ X không?). Bổ tiếp cái AD ra sẽ có C+G+I+X. Trên nguyên tắc C sẽ giảm khi lãi suất tăng (vì income/wealth/liquidity effects). I giảm là hiển nhiên, nếu không chính sách hỗ trợ lãi suất của chính phủ năm ngoái chẳng có tác dụng gì sao. G có giảm hay không tùy thuộc vào xếp của ông Thúy. X chắc chắn chẳng liên quan gì đến lãi suất trong nước nên không cần quan tâm ở đây. Tóm lại AD sẽ giảm, có điều liệu nó có giảm đủ nhanh để bù trừ cho sự sụt giảm trong AS hay không?

Lịch sử kinh tế thế giới cho thấy AD luôn giảm nhanh hơn AS khi lãi suất tăng, trừ trường hợp AS còn bị các thể loại external shocks khác (như thiên tai hay giá dầu tăng chẳng hạn - xem thêm bài này của David Beckworth). Tất nhiên VN luôn luôn "không giống ai" nên chẳng biết thế nào mà lần, không chừng ông Thúy nói đúng.

Update (21/4): Ở trên tôi viết C giảm khi lãi suất tăng vì income/wealth/liquidity effects. Lập luận của tôi về wealth effect là khi lãi suất tăng dẫn đến discount rate tăng và do vậy wealth giảm (wealth = discounted (future) cashflow). Tuy nhiên Michael Pettis cho rằng ở TQ (và có thể ở VN) khi đa số người dân dự trữ wealth trong deposit accounts thì wealth effect ngược lại. Nghĩa là khi lãi suất tăng thì wealth tăng (do tiền gửi tiết kiệm có lãi suất cao hơn) dẫn đến tăng C.