Health insurance

Một truyện "ngụ ngôn" kinh tế học: Nếu một nhà kinh tế đi trên đường thấy 1 tờ $10 rơi dưới đất, anh ta sẽ không cúi xuống nhặt vì, rationally, gần như chắc chắn đó là một đồng tiền giả.

Tương tự như vậy nếu một doanh nghiệp bảo hiểm y tế làm ăn hiệu quả và cạnh tranh được với những hãng bảo hiểm hiện tại, không lý do gì không có một tổ chức tư nhân nào đã đứng ra nắm lấy cơ hội này. Đây là lập luận của Greg Mankiw chống lại ý tưởng cải cách hệ thống bảo hiểm y tế của Obama bằng cách lập ra một doanh nghiệp nhà nước cạnh tranh với các hãng bảo hiểm y tế tư nhân.

Một lập luận khác của Mankiw là public insurer sẽ luôn được hiểu sẽ được government bailout như Fannie Mae và Freddie Mac một khi insurer đó gặp khó khăn. Điều này sẽ tạo ra unfair competition và có rủi ro cho taxpayer money.

Obama phản bác lại (qua Paul Krugman): nếu nhà nước luôn luôn là những kẻ vô tích sự (nhiều người tin như vậy) thì tại sao giới private insurers lại lo ngại sự cạnh tranh của một công ty bảo hiểm y tế của nhà nước khi mà công ty đó phải tự hạch toán (không được nhà nước trợ giúp)? Còn bản thân Krugman, trích dẫn một bài viết của Kenneth Arrow từ 45 năm trước chỉ ra rằng competitive market, và do vậy rationality theo lập luận của Mankiw, không apply được trong healthcare market vì uncertainty và adverse selection.

Ngay cả khi government phải có (ex/implicit) subsidy cho public insurer thì đó có phải là điểu xấu không nếu healthcare có positive externality, chưa kể vấn đề social equity? Có thể kế hoạch cải tổ này sẽ làm tăng healthcare quantity (tăng số người được cover) nhưng sẽ làm giảm quality vì sẽ làm giảm lợi nhuận của các hãng thuốc/thiết bị y tế. Cái tradeoff này có đáng để spend taxpayer money không?

Mankiw cho rằng không chắc vì không có cơ sở nào để có thể tin rằng sự xuất hiện của một public insurer sẽ giảm bớt các vấn đề adverse selection hay moral hazard trong healthcare, trừ khi insurer này hoạt động như một social welfare agency chứ không cạnh tranh bình đẳng với private insurers. Phương án public insurer này chỉ là cách mà Obama/Krugman khởi đầu cho một quá trình công hữu hóa toàn bộ hệ thống health insurance của Mỹ. Điều này có tốt hay không, cứ thử nhìn vào public pension system hiện tại thì biết.

Update (06/07): Một bài so sánh healthcare/health insurance system của Mỹ với Pháp và Hà lan. Có vẻ như hệ thống của Úc rất giống hệ thống của Pháp và Hà lan với public insurance cho những dịch vụ healthcare căn bản còn private insurance cho các dịch vụ specialist (public insurance cũng cover cho specialist treatments nhưng bệnh nhân phải xếp hàng nếu không phải emergency, nhiều trường hợp phải xếp hàng 2-3 năm).

Update (08/07): Willem Buiter đưa ra một lý do quan trọng cho việc nationalize health insurance trong tương lai: khi các nghiên cứu về gen phát triển đến một mức độ nào đó, sức khỏe của mỗi người sẽ được xác định khá chính xác khi còn trẻ, do vậy sẽ không còn uncertainty/risk để cơ chế insurance hoạt động. Lúc đó health insurance sẽ chỉ còn có ý nghĩa wealth redistribution từ những người có sức khỏe tốt sang những người có gen bệnh tật. Nếu vậy tốt nhất là chuyển toàn bộ việc financing cho health care từ insurance industry sang government budget. Tuy nhiên một vấn đề đạo đức cần làm rõ là liệu việc redistribution này có hợp lý hay không? Nếu xã hội chấp nhận redistribution trên nguyên tắc sức khỏe (gen) thì có chấp nhận redistribution trên nguyên tắc trí tuệ, nhan sắc, hay chiều cao (như Mankiw đã đề cập đến) hay không?